Maak kennis met Sabrina en Lydia
Sabrina is 11 jaar en woont met haar moeder Lydia in een flat in een Amsterdamse achterstandswijk. Lydia is alleenstaande moeder en 32 jaar. Haar hoogst genoten opleiding is MAVO en ze werkt al enkele jaren als serveerster in het restaurant van de HEMA.

Sabrina’s vader is niet meer in beeld. Ze moeten zuinig zijn, maar Lydia kan goed budgetteren. Financiële stress is er nagenoeg niet. Op advies van de huisarts sport Sabrina. Ze zit op hip-hop; de gemeente biedt verschillende sportlessen aan op woensdagmiddag en Sabrina was onmiddellijk enthousiast. Vanaf de eerste les heeft ze een droom: meedoen met So You Think You Can Dance. Iedere woensdagmiddag fietst ze erheen.

Sabrina heeft zware astma. Ze klaagt er niet over en ze lijkt de medicatie goed in te nemen. Toch heeft Sabrina in drie maanden tijd twee keer een astmatische aanval gehad en Lydia is beide keren met haar op de spoedeisende hulp beland. Het ziekenhuis heeft bij de huisarts melding gemaakt van de bezoeken.

Wat werkt bij Sabrina en Lydia
Margot, sinds 4 jaar als huisarts werkzaam in deze wijk, heeft tot twee keer toe een melding gehad dat haar patiënt Sabrina met haar moeder Lydia op de eerste hulp van het ziekenhuis is verschenen naar aanleiding van een astma-aanval. Ze besluit om te bellen met Lydia. Wanneer ze Lydia aan de telefoon krijgt, vertelt Margot dat ze melding heeft gehad vanuit het ziekenhuis en belt om te vragen hoe het gaat.

“Dat zal wel schrikken zijn geweest voor jullie?”
(voorbeeldzin)

Lydia waardeert het dat haar huisarts zo betrokken is. Margot stelt voor dat Sabrina en Lydia langskomen om te bespreken hoe zij een nieuwe aanval kunnen voorkomen. Ze vraagt hun om de inhalatiemedicatie mee te nemen.

Voorafgaand aan het consult checkt huisarts Margot hoe vaak Lydia een herhaalrecept aanvraagt voor de astmamedicatie. Dit is zoals verwacht mag worden.

Wanneer Lydia en Sabrina op het spreekuur zijn, begint Margot bij de medicijnen. Ze vraagt hoe vaak Sabrina de inhalator gebruikt en of Sabrina voor wil doen hoe ze de inhalator gebruikt (NHG-standaard astma bij kinderen 2014). Alles is in orde. Hier is geen verklaring te vinden voor de recente astma-aanvallen. Margot informeert naar de thuissituatie en Lydia vertelt dat hun woning slecht onderhouden wordt door de woningbouw. Hun flat gaat over twee jaar tegen de grond om plaats te maken voor een nieuw appartementencomplex. Dat is nodig ook; de schimmel staat op de muren. Lydia heeft melding van de schimmel gedaan bij de woningbouwvereniging. Maar er gebeurt niks mee. De woningbouwvereniging geeft aan dat het appartementencomplex over twee jaar immers tegen de vlakte gaat. Lydia vindt het maar gek dat de woningbouwvereniging zich daarachter verschuilt. Zijn zij in de tussentijd niet nog steeds verantwoordelijk voor fatsoenlijke woningen?

Margot weet dat in de buurt waar zij wonen meerdere patiënten klachten hebben over hun gezondheid. Verschillende patiënten hebben klachten aan hun luchtwegen, sommigen aan hun huid. De thuiszorgmedewerker die Margot heeft ontmoet op een wijklunch, sprak ook al over de schimmel op de muren van een van die woningen. Margot besluit daarvan melding te zullen maken bij de GGD.

Ze praten verder over hun woonsituatie. Margot kent de wijk een beetje. Een tijd geleden maakte ze samen met de gemeente en andere zorgverleners een wijkscan. Het sociale wijkteam waarvan zij deel uitmaakt, is er heel actief. Onder auspiciën van een wijkagent worden er onder meer regelmatig avonden georganiseerd om de leefbaarheid in de buurt te vergroten. Terugkerende thema’s zijn inbraakpreventie en het eventueel instellen van buurtvaders.

Margot wil dan ook graag van Lydia en Sabrina horen hoe zij de wijk ervaren, omdat ze wil uitsluiten dat er ook op dat niveau een oorzaak ligt voor de problemen met de gezondheid van Sabrina.

Lydia vertelt dat er in de buurt geen grasveldje is of een fatsoenlijke kinderspeelplek; de kinderen hangen altijd in het trappenhuis of binnen in de woning. De laatste tijd voelt Lydia zich ook minder veilig op straat, omdat er steeds meer hangjongeren zijn die opmerkingen maken als ze langsloopt. Sabrina blijft stil. Het zit Margot niet lekker. Meestal is het meisje enthousiast, net zo enthousiast als haar moeder. Margot besluit Sabrina meer in het gesprek te betrekken en vraagt haar hoe het gaat met sporten. Sabrina zegt dat ze al een paar keer niet is geweest. Lydia is daarvan niet op de hoogte en ze vraagt haar dochter om uitleg. Sabrina blijft stil naar haar schoenen kijken. Margot gebaart naar Lydia nu niets te zeggen, en laat de stilte even duren. Sabrina begint te huilen.

Sabrina is belaagd door jongens uit de buurt, terwijl ze haar fiets uit het fietsenhok haalde. Er zaten ook wat jongetjes bij die ooit haar vriendjes waren, maar die nu ten prooi dreigen te vallen aan het op straat hangen zonder een doel voor ogen. Ze weten van verveling en gebrek aan begeleiding geen grenzen in acht te nemen. Ze trokken aan haar tas en knepen in haar billen. Nu durft ze niet meer alleen naar dansles te fietsen. Ze schaamde zich en had het niet eerder tegen haar moeder durven zeggen. Margot twijfelt of ze verder moet uitvragen of de jongens meer ongewenst seksueel gedrag hebben vertoond en of ze de suggestie zal doen voor bijvoorbeeld een weerbaarheidstraining. Lydia zegt haar dochter dat ze blij is dat ze het vertelt en dat ze altijd alles mag vertellen. Ook zegt ze dat ze de ouders van een ander meisje van dansles zal vragen voortaan Sabrina op te halen. Sabrina’s gezicht klaart op. Als ze haar tranen heeft weggeveegd, vraagt Margot haar of ze nog meer wil vertellen. Maar Sabrina glimlacht en zegt dat ze blij is dat ze het heeft gezegd en dat ze weer naar dansles kan.

Twee weken later wordt Margot door de kwartiermaker van de gemeente en de regioadviseur van de ROS uitgenodigd om deel te nemen aan een wijksafari, gefinancierd door het Achterstandsfonds. De wijksafari blijkt een fietstocht door de wijk te zijn waarbij de eerstelijnszorgverleners op de fiets langsgaan bij het Huis van de Wijk, ontmoetingscentra, vrijwilligersorganisaties en maatschappelijk werk. Margot besluit tijdens de safari de casus van Sabrina voor te leggen aan de kwartiermaker van de gemeente.

Zij houdt als huisarts in de gaten of de medicatie goed gaat, of er bijvoorbeeld een doorverwijzing naar een kinderpsycholoog of weerbaarheidstraining nodig is, en ze kan zelfs een melding maken bij de GGD van de schimmel op de muren, maar zij kan niet ervoor zorgen dat de jongens in de buurt geen meisjes meer lastig vallen. Ze is blij dat ze dit gedaan heeft, want de kwartiermaker reageert direct. De kwartiermaker noemt de wijkagent en diens ideeën voor het buurtvaderproject en zegt toe zich in te zetten om met het buurtvaderproject zo snel mogelijk te starten om zo te werken aan een veilige omgeving. Misschien kan er zelfs een Johan Cruyff-court komen?